30 năm sa bàng quang, 5 năm són tiểu

“Lần đầu tiên sau 30 năm, tôi không cần phải mang tã khi ra ngoài”, bà Y. nói khi xuất viện sau ca mổ nội soi điều trị sa bàng quang.

6 giờ sáng, bà V.H.Y., 73 tuổi, cùng chồng đã ngồi chờ sẵn trước phòng khám Niệu Nữ, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM. Hai ông bà chỉ vừa xuống xe khách tuyến Đắk Lắk – TP.HCM 2 giờ trước. Mục đích của chuyến đi kéo dài 10 tiếng để tìm cách điều trị cho vấn đề són tiểu do sa bàng quang đã đeo bám bà 30 năm qua.

Bà Y. đã hơn 10 lần đến bệnh viện ở các tỉnh thành như Đắk Lắk, TP.HCM, Bình Định… tìm cách điều trị. Tuy nhiên, khi được chỉ định phẫu thuật, bà đều quyết định dừng điều trị vào phút chót do không yên tâm và đôi khi do… tủi thân.

Bà kể tháng 1 năm nay, bà đến một bệnh viện tại TP.HCM. Sau khi nghe bà chia sẻ về vấn đề sa bàng quang và són tiểu của mình, đồng thời bày tỏ mong muốn tìm cách điều trị dứt điểm, bác sĩ chỉ định phẫu thuật nhưng bà từ chối điều trị. “Tôi hỏi giờ bàng quang sa dữ quá phải làm sao bác sĩ. Bác sĩ bảo tôi trở về thời con gái 17 đi sẽ hết. Tôi nghe tủi thân quá”, bà Y. tâm sự.

Một lần khác, bà đến khám tại bệnh viện ở Bình Định. Bác sĩ khám lâm sàng, dùng tay kiểm tra mức độ sa bàng quang nhưng kéo mạnh, khiến bà sợ, không dám điều trị.

Tình cờ xem trên tivi thấy tiến sĩ bác sĩ Lê Phúc Liên, Trưởng đơn vị Niệu Nữ, Trung tâm Tiết niệu – Thận học – Nam khoa, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM, giải đáp về vấn đề sa bàng quang và són tiểu dễ hiểu. Đồng thời, đọc thông tin báo chí về các trường hợp tương tự được bác sĩ điều trị thành công, bà tin tưởng, lập tức cùng chồng đón xe khách đi 10 tiếng từ Đắk Lắk đến TP.HCM để khám với bác sĩ.

Qua thăm khám, bác sĩ Liên cho biết bà Y. bị sa bàng quang độ 3, một phần bàng quang đã lộ hẳn ra ngoài cơ thể từ âm đạo. Ngoài ra, bà Y. còn gặp tình trạng niệu đạo tăng động dẫn đến tiểu không kiểm soát (són tiểu) khi gắng sức mức độ nặng, chỉ cần vận động nhẹ cũng làm nước tiểu rỉ ra ngoài.

Bác sĩ Liên giải thích thông thường, nhờ cơ sàn chậu và dây chằng quanh niệu đạo nâng đỡ nên khi ho, hắt hơi hay vận động khiến áp lực ổ bụng tăng, niệu đạo vẫn được giữ ở vị trí ban đầu nên không xảy ra són tiểu. Ngược lại, do lão hóa, cơ sàn chậu và dây chằng quanh niệu đạo giãn, suy yếu nên khi áp lực ổ bụng tăng khiến niệu đạo sa xuống quá mức, gây són tiểu nghiêm trọng.

Đánh giá đây là trường hợp sa bàng quang và són tiểu nặng, bác sĩ chỉ định bằng phẫu thuật nội soi khâu treo bàng quang kết hợp đặt lưới nâng niệu đạo T.O.T. để điều trị dứt điểm.

Nghe bác sĩ Liên giải thích tường tận về phương pháp điều trị, bà Y. thêm yên tâm và tin tưởng, quyết định phẫu thuật.

Phẫu thuật cho bà Y. gồm các bác sĩ khoa Tiết niệu, Trung tâm Tiết niệu – Thận học – Nam khoa, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM: TS.BS Lê Phúc Liên, Trưởng Đơn vị Niệu Nữ; ThS.BS.CKII Phạm Thanh Trúc; BS.CKI Phạm Cao Tháp; ThS.BS.CKI Nguyễn Văn Nghĩa.

Ê kíp mổ tạo trên bụng người bệnh 4 lỗ nhỏ (khoảng 1cm) để đưa thiết bị nội soi vào bên trong. Quan sát màn hình nội soi Karl Storz 3D/4K, bác sĩ Liên bóc tách âm đạo khoảng 3cm tại vị trí nối với bàng quang nhằm tách rời âm đạo khỏi bàng quang rồi bộc lộ dây chằng chậu lược và màng xương hai bên. Sau đó, một tấm lưới hình chữ T, chiều dài 15cm, được khâu vào âm đạo, dây chằng chậu lược hai bên và dọc theo bề mặt tử cung.

Theo bác sĩ Liên, trước đây, sa bàng quang thường được điều trị bằng phẫu thuật khâu treo vào mỏm nhô. Phẫu thuật này phức tạp hơn, thời gian phẫu thuật dài hơn. Hiện nay, phẫu thuật khâu treo vào dây chằng chậu lược được ứng dụng phổ biến nhờ thực hiện đơn giản hơn, nhanh hơn với hiệu quả tương đương.

Hai ngày sau phẫu thuật, bà Y. không còn són tiểu và sa bàng quang, không đau, phục hồi tốt, được xuất viện.

“Đây là lần đầu tiên tôi tới Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh điều trị. Thú thật, tôi đã đến nhiều bệnh viện ở nhiều tỉnh thành nhưng chưa nơi nào được như Tâm Anh. Từ bác sĩ đến điều dưỡng đều chăm sóc ân cần, tận tình”, bà Y. chia sẻ khi xuất viện.

Bác sĩ Liên cho biết, trong một tháng, bà Y. cần tránh ngồi bệt, làm việc nặng do tấm lưới mới khâu chưa đạt độ chắc chắn phù hợp, có thể sa xuống lại. Sau một tháng, bà cần tập sàn chậu để tăng cường sức mạnh của các cơ và dây chằng, giúp duy trì hiệu quả phẫu thuật.

Ngoài ra, ở phụ nữ mãn kinh như trường hợp bà Y., do suy giảm nội tiết tố nữ nên mô âm đạo khô và teo, nguy cơ làm lộ miếng lưới sau này. Do đó, người bệnh có thể cần được bổ sung nội tiết tố tại chỗ (vào âm đạo).

Khuyến khích phụ nữ tập sàn chậu

Theo bác sĩ Liên, ở phụ nữ lớn tuổi, các cơ, dây chằng sàn chậu lão hóa, dần suy yếu, chùng nhão, không còn khả năng nâng đỡ các cơ quan nằm ở vùng chậu. Hệ quả gây ra tình trạng sa tạng chậu, trong đó có sa bàng quang (bladder prolapse hay cystocele).

Ngoài ra, phụ nữ trải qua nhiều lần sinh em bé, có tiền sử sinh khó, không chú trọng tập sàn chậu sau sinh, thừa cân – béo phì, ho dai dẳng… có nguy cơ mắc sa bàng quang cao hơn.

Phụ nữ có thể tự cảm nhận được khối bàng quang sa bằng tay hoặc khi đi lại, nhất là khi sa bàng quang mức độ nặng, bàng quang lộ hẳn ra ngoài. Ngoài ra, chị em có thể bị đau nhức khó chịu, tiểu khó, bí tiểu, són tiểu, tiểu nhiều lần nhưng lượng nước tiểu ít, nhiễm trùng tiểu tái phát nhiều lần.

Sa bàng quang không chỉ ảnh hưởng đến chất lượng sống của phụ nữ mà có thể phát sinh nhiều biến chứng như viêm loét khối sa, bí tiểu và nặng nhất là dẫn đến suy thận.

Do đó, bác sĩ Liên khuyến cáo phụ nữ sa bàng quang cần đến bệnh viện có chuyên khoa Tiết niệu hay Đơn vị Niệu nữ để khám, đánh giá mức độ và có phương án điều trị phù hợp.

Để phòng ngừa sa bàng quang, bác sĩ Liên khuyến khích phụ nữ, đặc biệt phụ nữ sau sinh, cần thường xuyên tập sàn chậu nhằm cải thiện sức mạnh của hệ cơ, dây chằng vùng chậu, giúp giữ các cơ quan vùng chậu tốt hơn. Ngoài ra, phụ nữ cần tránh các vấn đề sức khỏe gây tăng áp lực ổ bụng trong thời gian dài như ho mạn tính, táo bón và kiểm soát trọng lượng cơ thể.