Đau ngực kéo dài do hẹp thân chung mạch vành

Ông Mạnh, 60 tuổi, thiếu máu cơ tim trầm trọng do mạch vành hẹp ngay vị trí “đắc địa”, nguy cơ ngưng tim nếu can thiệp theo cách thông thường.

Trước đó, ông Mạnh (ngụ Trà Vinh) đang ngủ ban đêm thì thấy đau nhói vùng xương ức kèm khó thở, vã mồ hôi. Cơn đau kéo dài 45 phút rồi giảm. Sáng hôm sau, tuy ngực hết đau nhưng ông vẫn lo lắng, vượt quãng đường hơn 200 km đến Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM thăm khám.

BS Dương Thanh Trung, Trung tâm Tim mạch, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, cho biết ông Mạnh có dấu hiệu điển hình của tình trạng thiếu máu cơ tim. Tuy nhiên khi xét nghiệm máu, siêu âm tim, đo điện tâm đồ không thấy bất thường. Bệnh nhân vẫn đau ngực trái âm ỉ.

Bác sĩ chỉ định chụp mạch vành, xác định thân chung mạch vành trái hẹp 90-95%, động mạch liên thất trước hẹp lan tỏa 95%. Đây chính là nguyên nhân gây chậm dòng chảy, khiến lưu lượng máu nuôi tim giảm nghiêm trọng, dọa nhồi máu cơ tim nếu không nong mạch tái thông kịp thời.

Động mạch vành trái xuất phát từ xoang Valsalva trước trái, sau khi chạy một đoạn ngắn (khoảng 10 mm) sẽ chia ra thành hai nhánh: động mạch liên thất trước và động mạch mũ. Đoạn ngắn này có tên gọi thân chung mạch vành trái.

Bác sĩ Minh lý giải, thân chung mạch vành là con đường chung đưa máu đến tim trước khi phân tách thành hai nhánh riêng biệt. Nếu chỉ hẹp một trong hai nhánh mạch vành trái, ê kíp sẽ luồn dây dẫn để thao tác tại nhánh này, nguồn cung cấp máu cho tim vẫn được bảo đảm bởi nhánh còn lại. Nhưng khi hẹp thân chung, việc đưa dây dẫn vào đây làm cản trở toàn bộ dòng máu từ mạch vành trái đến tim gây suy tim đột ngột. Cơ tim không được tưới đủ máu trong thời gian dài dễ rối loạn nhịp tim, ngưng tim, tử vong.

Để phòng ngừa rủi ro, các bác sĩ hội chẩn và quyết định rút ngắn thời gian thao tác tại đoạn thân chung bị hẹp. Ê kíp luồn dây thật nhanh từ đường động mạch ở cổ tay đến thân chung mạch vành, cài sẵn bóng ở đầu dây. Nhờ đó, chỉ mất khoảng 3 phút (thay vì 5-10 phút đối với một ca can thiệp thông thường) để luồn dây dẫn và nong đoạn thân chung bằng bóng.

Ngoài ra, bệnh nhân còn đối mặt nguy cơ nhồi máu cơ tim nếu can thiệp đặt stent theo cách thông thường. “Thao tác luồn dây dẫn nong bóng từ một nhánh đến thân chung rất dễ tạo ra lực đè ép nhánh bên còn lại. Hệ quả là thân chung được nong nhưng nhánh bên lại tắc”, bác sĩ Minh nói. Để khắc phục, ê kíp áp dụng kỹ thuật kissing balloon. Thông qua một ống thông duy nhất, hai dây dẫn gắn bóng được đưa vào hai nhánh mạch vành trái, sau đó nong đồng thời hai nhánh này, tránh tình trạng chỉ nong một nhánh gây đè ép nhánh bên.

Bác sĩ lựa chọn loại dây dẫn phù hợp, không quá mềm (vì khó đi qua chỗ mạch vành hẹp), không quá cứng (dễ gây xé vách thành mạch). Dưới hướng dẫn của hệ thống siêu âm trong lòng mạch vành – IVUS, trong vòng 40 phút, bác sĩ đặt stent kéo dài từ động mạch liên thất trước lên thân chung mạch vành, tạo hình lại chỗ chia đôi. Nhờ vậy, bệnh nhân không gặp biến chứng rối loạn nhịp tim, suy tim, thủng mạch vành trong quá trình can thiệp.

Siêu âm trong lòng mạch thấy các đoạn mạch tắc hẹp được mở rộng, nguồn máu cung cấp cho tim được khôi phục, stent nở đều áp sát thành mạch. Ông Mạnh hết hẳn đau ngực, đi lại bình thường chỉ vài giờ sau thủ thuật. Bệnh nhân xuất viện 2 ngày sau đó.

Nguyên nhân dẫn đến tình trạng này là do lòng mạch vành (mạch máu chính nuôi tim) hình thành các mảng xơ vữa che khuất khiến máu khó lưu thông. Khi các mảng xơ vữa này vỡ ra, tích tụ với các tế bào máu sẽ hình thành nên cục máu đông, gây tắc nghẽn mạch vành và có thể dẫn đến nhồi máu cơ tim.

Lối sống khoa học và lành mạnh là yếu tố tiên quyết giúp duy trì thể trạng ổn định, phòng ngừa thiếu máu cơ tim. Mỗi người cần tuân thủ chế độ ăn uống khoa học (nhiều rau xanh, trái cây và các loại ngũ cốc; hạn chế ăn muối, đường và đồ chiên xào nhiều dầu mỡ), từ bỏ thói quen xấu (không uống rượu bia, hút thuốc lá và các chất kích thích, caffeine), tập thể dục đều đặn, kiểm soát căng thẳng, theo dõi và kiểm soát tốt các bệnh lý như tăng huyết áp, rối loạn mỡ máu, giữ mức huyết áp và đường huyết ở mức ổn định.

*Tên bệnh nhân đã được thay đổi