Những em bé buộc phải chào đời sớm

Mang thai 26 tuần, chị Hoa mắc biến chứng tiền sản giật nặng, bác sĩ chỉ định mổ lấy thai cứu hai mẹ con, bé sinh cực non, nặng 900 gram, phải nuôi dưỡng bằng lồng ấp, máy thở.

Trước đó, chị Hoa 41 tuổi, mang thai lần đầu, khám thai ở phòng khám gần nhà phát hiện tăng huyết áp. Đến tuần 26 thai kỳ, chị nhức đầu, hoa mắt, chóng mặt, được gia đình đưa đến BVĐK Tâm Anh TP HCM cấp cứu, chỉ số huyết áp 220/110, phải nhập viện. Bác sĩ chẩn đoán tiền sản giật, sau 24h sử dụng thuốc điều trị, huyết áp vẫn cao kèm các chỉ số xét nghiệm theo dấu hiệu chuyển nặng. Thai phụ được đề nghị mổ lấy thai để cứu mẹ.

Bé gái chào đời chỉ nặng 900 gram, được hồi sức ngay tại phòng mổ, thở oxy sau đó chuyển về NICU nuôi dưỡng trong lồng ấp. Người mẹ, sau mổ lấy thai được chăm sóc tích cực tại khoa ICU vì có dấu hiệu suy gan, thận, được xuất viện sau một tuần. Con gái của chị Hoa, phải trải qua chuỗi ngày dài nằm lồng kính, được chăm sóc tích cực. Sau 120 ngày điều trị tại Trung tâm Sơ sinh, con gái chị Hoa nặng 3kg, khỏe mạnh được xuất viện đầu tháng 9.

Tương tự, chị Hà, mang thai con trai đầu lòng, từ tuần thai 26, thai nhi được theo dõi sát do nghi ngờ tình trạng chậm tăng trưởng trong tử cung. Đến tuần thai 31, cân nặng thai nhi không tăng, thai ít cử động, kết quả siêu âm vỏn vẹn 1,1kg, trong khi cân nặng bình thường ở tuổi thai này phải đạt từ 1,5kg. Chị Hà được chỉ định mổ lấy thai sớm vì nguy cơ thai suy dinh dưỡng, có thể mất tim thai trong tử cung, lưu thai. Hiện bé đang tiếp tục nuôi dưỡng tại Trung tâm Sơ sinh.

ThS.BS Nguyễn Thị Qúy Khoa, Phó khoa Sản, Trung tâm Sản Phụ khoa cho biết, có nhiều trường hợp trẻ phải đẻ non khi chưa có dấu hiệu chuyển dạ, thường do các nguyên nhân như thai chậm tăng trưởng nặng, mẹ có biến chứng tiền sản giật hoặc các bệnh nặng suy gan, tim, thận, ung thư… không thể duy trì thai kỳ để tiếp tục nuôi bé đến tuổi thai lớn hơn, nhiễm trùng bào thai, cạn ối, nhau tiền đạo xuất huyết, thai nhi dị tật nặng không thể can thiệp trong bào thai cần sinh sớm để phẫu thuật…

Theo ghi nhận tại Trung tâm Sơ sinh, mỗi năm điều trị trên 100 trường hợp sinh non, trong đó khoảng 10% trẻ “buộc” sinh non do chỉ định y khoa không thể tiếp tục thai kỳ.

Bắt buộc trẻ chào đời sớm là một quyết định đầy khó khăn, thách thức cho cả bác sĩ và gia đình sản phụ. “Ê kíp rất áp lực vì bằng mọi giá phải cứu được mẹ và con, trong khi những em bé chào đời cực non tháng, cơ hội sống quá mong manh”, TS.BS Cam Ngọc Phượng, Giám đốc Trung tâm Sơ sinh nói, thêm rằng, trẻ được xem là sinh non khi tuổi thai lúc sinh từ 22-36 tuần. Trẻ càng non tháng, các nguy cơ sức khỏe càng nghiêm trọng, tỷ lệ tử vong rất cao ở tuổi thai dưới 28 tuần.

Khi chào đời, các bé phải đối mặt với các vấn đề sức khỏe như: cân nặng thấp, các cơ quan chưa trưởng thành, hệ miễn dịch suy yếu, rối loạn thân nhiệt, rối loạn tiêu hóa, ảnh hưởng đến sự phát triển thể chất và tâm thần trong tương lai.

Do đó, trước khi có chỉ định cho trẻ chào đời sớm một cách chủ động, ê kíp bác sĩ sản – sơ sinh phải hội chẩn lên kế hoạch sinh nở an toàn.

Trẻ sinh non phổi chưa kịp trưởng thành, bác sĩ sản sẽ chỉ định tiêm thuốc hỗ trợ trưởng thành phổi, giúp trẻ có thể đáp ứng cuộc sống ngoài tử cung. Trẻ non tháng có nguy cơ tử vong cao nhất là trong tuần đầu sau sinh. Nếu các trẻ này vượt qua khoảng thời gian này, trẻ có nguy cơ cao mắc các tổn thương thần kinh, chẳng hạn như bại não, chậm phát triển hoặc suy giảm trí tuệ, mù hoặc điếc. Để bảo vệ não trẻ sinh non, bác sĩ tiến hành truyền Magnesium sulfate cho các thai phụ tiên lượng sẽ chuyển dạ sinh trong vòng 24 giờ, hoặc thai phụ đã có chỉ định mổ lấy thai sớm trước 32 tuần.

Theo bác sĩ Phượng, có sự phối hợp nhịp nhàng ngay từ đầu, trẻ chào đời tại BVĐK Tâm Anh được sử dụng các thuốc bảo vệ phổi, bảo vệ não, cải thiện biến chứng sức khỏe nặng nề do sinh non.

Ngay tại phòng sinh, luôn có đội ngũ bác sĩ sản, sơ sinh túc trực. Bé vừa chào đời được thực hiện các kỹ thuật cấp cứu khẩn cấp trong 60 phút đầy đời như: kẹp rốn muộn, bọc trẻ trong túi nilon giữ ấm ngừa hạ thân nhiệt, truyền tĩnh mạch duy trì đường huyết sau sinh, phòng ngừa nhiễm khuẩn. Trẻ được hỗ trợ hô hấp bằng kỹ thuật không xâm lấn (thở CPAP) liên tục từ phòng sinh đến phòng NICU (hồi sức sơ sinh).

Nhờ chăm sóc tích cực trong thời gian vàng, nhóm trẻ “buộc” sinh non do bệnh lý ở mẹ hoặc thai được cứu sống, giảm di chứng về sau.

Tại BVĐK Tâm Anh đã có thể nuôi sống trẻ chào đời từ 24 tuần tuổi, song các bác sĩ khuyến cáo, một số lý do sinh non có thể phòng ngừa được, thai phụ cần chủ động phòng ngừa.

Để giảm nguy cơ sinh non, trước mang thai chị em cần khám sức khỏe, điều trị bệnh nền ổn định, tiêm đủ vắc xin dự phòng. Khi mang thai cần khám thai đầy đủ, bác sĩ Sản khoa sẽ đánh giá yếu tố nguy cơ sinh non. Mẹ bầu thuộc trường hợp nguy cơ cao sẽ được áp dụng các biện pháp dự phòng như dùng thuốc, đặt vòng nâng, khâu cổ tử cung, điều trị bệnh lý nội khoa.