Đau đầu, đau mặt, phát hiện ung thư vòm

Ông B., 61 tuổi, đau đầu, đau mặt 3 tháng, đi khám viêm xoang, bất ngờ phát hiện ung thư vòm. 

Hơn 3 tháng nay, ông B. (tỉnh Bình Định) ù tai, đau mặt, đau đầu. Ông từng có bệnh sử viêm xoang. Đi khám ở địa phương, ông được kê thuốc điều trị viêm xoang nhưng hơn 1 tháng, bệnh vẫn không bớt. Lo sợ nên ông từ Bình Định vào TP.HCM, đến Trung tâm Tai Mũi Họng, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh khám.

Thạc sĩ bác sĩ CKI Hồ Văn Hữu, Trung tâm Tai Mũi Họng, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM khám lâm sàng, nội soi tai mũi họng, phát hiện khối u ở vòm họng, nghi ngờ ung thư nên đã tư vấn và thực hiện bấm sinh thiết khối u để làm giải phẫu bệnh. Xét nghiệm mô bệnh học cho kết quả bệnh nhân bị ung thư vòm.

Sau khi được xác định chẩn đoán, ông B. được tư vấn chuyển qua khám chuyên khoa Ung Bướu tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM để tiến hành thêm các cận lâm sàng chẩn đoán giai đoạn bệnh và phương pháp điều trị. Kết luận chẩn đoán của ông B. ung thư vòm, giai đoạn 1 với ung thư tại chỗ, chưa xâm lấn cơ quan xung quanh, chưa di căn hạch và chưa di căn các cơ quan xa. Phương pháp điều trị chính của ung thư vòm thường là xạ trị. Xạ trị là phương pháp sử dụng tia X năng lượng cao hoặc các loại bức xạ khác để tiêu diệt tế bào ung thư hoặc ngăn chúng phát triển bằng cách phá hủy DNA của chúng.

“Ung thư vòm đáp ứng rất tốt với xạ trị nếu phát hiện ở giai đoạn sớm. Phát hiện sớm, điều trị sớm thì tiên lượng thời gian sống rất tốt”, bác sĩ Hữu chia sẻ. Tỷ lệ sống sau 5 năm với ung thư vòm giai đoạn ung thư tại chỗ là 82%. Ở giai ung thư di căn hạch, tỷ lệ này giảm xuống còn 72% và khi ung thư ở giai đoạn di căn xa, tỷ lệ này giảm xuống còn 49%, theo Thư viện Y khoa Mỹ.

Hệ thống nội soi hỗ trợ phát hiện bệnh sớm

Bác sĩ Hữu cho biết, vì những dấu hiệu ban đầu của ung thư vòm rất mờ nhạt, triệu chứng không rõ ràng nên người bệnh dễ nhầm lẫn với các bệnh mũi xoang. Đồng thời, khó phát hiện khối u nếu không có sự hỗ trợ của hệ thống nội soi tai mũi họng. Ông B. cho biết, trước đó, ông chưa từng được nội soi tai mũi họng khi khám tại địa phương.

Phương pháp nội soi tai mũi họng là phương pháp kỹ thuật y khoa tiên tiến, giúp bác sĩ quan sát trực quan, tiếp cận đến các vị trí tổn thương sâu bên trong tai mũi họng, đánh giá được các tổn thương. Từ đó, bác sĩ chẩn đoán kịp thời, phát hiện sớm ung thư vòm và nhiều bệnh lý tai mũi họng khác; người bệnh được tư vấn điều trị sớm, hiệu quả tích cực hơn. “Khám tai mũi họng bằng đèn Clar như trước đây không quan sát rõ được những tổn thương sâu bên trong khu vực tai mũi họng như khám qua nội soi”, bác sĩ Hữu nói.

Sự hỗ trợ của hệ thống máy nội soi này cùng kinh nghiệm của bác sĩ tại Trung tâm Tai Mũi Họng, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM đã giúp phát hiện một số ca ung thư vòm mà người bệnh đã từng đi khám nơi khác, không được phát hiện.

Hiện Trung tâm Tai Mũi Họng, bác sĩ khám lâm sàng, khai thác bệnh sử kết hợp nội soi tai, mũi, họng cho người bệnh bằng hệ thống máy nội soi tai mũi họng Xion (Đức). Đó là quy trình đầy đủ khi khám và chẩn đoán bệnh tại đây. Vì cấu tạo tai, mũi, họng thông với nhau nên nội soi cả ba cơ quan để đánh giá toàn diện, chẩn đoán chính xác bệnh.

Bác sĩ không kết luận, chẩn đoán bệnh khi không có kết quả nội soi tai mũi họng. Khi nội soi, bác sĩ đưa ống nội soi đi vào mũi rồi luồn xuống họng, thanh quản. Ống nội soi chuyên dụng (0 độ, 30 độ, 70 độ) có gắn camera và kính chuyên dụng ở hai đầu để kiểm tra lớp niêm mạc bên trong vùng tai mũi họng; hình ảnh khu vực nội soi sẽ được hiển thị, phóng to trên màn hình ti vi. Bác sĩ quan sát trực quan và rõ ràng, xác định chính xác bệnh và có biện pháp can thiệp, phác đồ điều trị phù hợp nhất với tình trạng của người bệnh.

Thạc sĩ bác sĩ CKII Trần Thị Thúy Hằng, Trưởng khoa Tai Mũi Họng, Trung tâm Tai Mũi Họng, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM cho biết, tỉ lệ người bệnh đi khám tai mũi họng tại Trung tâm Tai Mũi Họng phát hiện ung thư vòm chiếm khoảng 0,1%.

Ung thư vòm là bệnh ác tính, thuộc nhóm ung thư vùng đầu cổ. Ung thư này bắt đầu ở vòm mũi – phần trên của họng, nằm phía sau mũi và khoang mũi, là đường dẫn không khí từ mũi đến cổ họng. Theo bác sĩ Hằng, ung thư vòm họng có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi; tuy nhiên hay gặp ở người trên 50 tuổi. Nam giới có xu hướng mắc ung thư vòm họng nhiều hơn phụ nữ, cao gấp 2-3 lần.

Ung thư mũi họng đứng thứ 9 trong 10 loại ung thư phổ biến nhất tại Việt Nam, chiếm 3,1%, theo Globocan năm 2022.

Theo Tổ chức nghiên cứu ung thư của Anh (Cancer Research UK), có rất nhiều yếu tố nguy cơ gây ung thư vòm như: di truyền, người hút nhiều thuốc lá, uống nhiều rượu bia, gia đình có người mắc ung thư vùng đầu cổ, người nhiễm một số loại virus HPV, hoặc thường xuyên tiếp xúc với bụi gỗ, hóa chất công nghiệp.

Bác sĩ Hằng lưu ý, vì triệu chứng của ung thư vòm giai đoạn đầu rất mơ hồ, dễ nhầm lẫn với bệnh đường mũi xoang nên thường được phát hiện và điều trị muộn, diễn biến nhanh.

“Trong quá trình khám gặp một số người bệnh đi khám khi đã ở giai đoạn nặng với các triệu chứng đau họng, viêm tai tái phát, khối hạch ở cổ, đau mặt, giảm thính lực, chảy máu mũi”, bác sĩ Hằng nói.

Theo bác sĩ Hằng, nếu phát hiện bệnh sớm, tiên lượng điều trị tốt. Vì vậy, nếu có những triệu chứng đau họng, nghẹt mũi, viêm tai điều trị 2 tuần không bớt nên đi khám sớm, nội soi tai mũi họng. Nếu có triệu chứng ở vùng đầu cổ, tái phát liên tục, điều trị không giảm sau 1-2 tháng dùng thuốc điều trị nên nội soi tai mũi họng, tầm soát ung thư. Ngoài ra, mọi người nên khám sức khỏe định kỳ, tầm soát ung thư mỗi năm một lần.

Ngoài chế độ ăn uống, sinh hoạt lành mạnh, hạn chế tiếp xúc nơi ô nhiễm, tránh uống rượu bia, không hút thuốc lá; nên tiêm phòng HPV, nên quan hệ tình dục an toàn. Để phòng ngừa bệnh, mọi người nên hạn chế ăn thức ăn bảo quản bằng muối và chất nitrosamine như cá muối, thịt muối. Vì những thức ăn này làm tăng khả năng nhiễm EBV – virus liên quan mật thiết đến ung thư vòm họng.