Gian nan ‘tìm con’ ở tuổi trung niên

Làm mẹ ở tuổi 42, sau ba chu kỳ thụ tinh ống nghiệm, chị Huyền không nghĩ rằng chỉ vì kết hôn muộn mà hành trình có con lại gian nan đến thế.

Chị Huyền kết hôn khi 40 tuổi, độ tuổi mà Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) xác định là trung niên. Bạn bè xung quanh, vài người đã có cháu ẵm bồng, thì chị bắt đầu hành trình “tìm con”.

Vợ chồng chị Huyền điều trị hai chu kỳ thụ tinh ống nghiệm (IVF) tại một phòng khám nhưng dự trữ buồng trứng cạn kiệt, mỗi chu kỳ thu được 4 noãn (trứng), thụ tinh ống nghiệm không thu được phôi. Chị bật khóc khi bác sĩ thông báo phương án cuối cùng là xin noãn của người phụ nữ khác để có con.

Đến Trung tâm Hỗ trợ sinh sản, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM (IVF Tâm Anh TP HCM) vào giữa năm 2023, lúc này, siêu âm trên hai buồng trứng của chị Huyền ghi nhận 1-2 nang noãn; xét nghiệm dự trữ buồng trứng chạm đáy, chỉ số AMH là 0.4 ng/ml, chỉ số này dưới 0.5 ng/ml được xem là rất thấp.

Phụ nữ AMH dưới 0.5 vẫn có cơ hội có thai nhờ kỹ thuật IVF tuy nhiên tiên lượng tỷ lệ thành công thấp hơn nếu đồng thời bị ảnh hưởng bởi tuổi tác. Y văn thế giới ghi nhận các trường hợp hiếm muộn trên 40 tuổi, tỷ lệ IVF thành công chỉ 5-10%.

Chị Tuyết, ở độ tuổi 25-35 luôn muốn có một gia đình riêng trọn vẹn, được làm mẹ nhưng duyên số lận đận nên mãi đến năm 42 tuổi chị mới kết hôn. Thả 6 tháng không có thai, vợ chồng chị đến IVF Tâm Anh TP HCM khám thì dự trữ buồng trứng cạn kiệt (AMH dưới 0.5 ng/ml), tiền mãn kinh, chu kỳ kinh nguyệt thưa thớt, vô sinh.

Khám toàn diện, chị Tuyết còn được ghi nhận mắc bệnh lý viêm tuyến giáp, lạc nội mạc tử cung. Nhiều tình trạng chồng chéo, đặc biệt là lão hóa buồng trứng khiến cơ hội có con của chính mình rất thấp.

“Chị Huyền và chị Tuyết là hai trong những trường hợp lớn tuổi, AMH thấp, cực kỳ khó điều trị để có thể sinh con bằng trứng tự thân”, ThS.BS Giang Huỳnh Như, Giám đốc Trung tâm IVF Tâm Anh TP HCM nói. Tại IVF Tâm Anh TP HCM, các bác sĩ thường xuyên tiếp nhận khám và điều trị hỗ trợ sinh sản cho phụ nữ ngoài 35 tuổi, tỷ lệ khoảng 60%. Tỷ lệ IVF thành công trung bình khoảng 71.5%, và giảm dần khi độ tuổi tăng lên, 69.3% ở độ tuổi 35-40 tuổi, sau 40 tuổi tỷ lệ IVF thành công khoảng 44.1%.

Bác sĩ Như giải thích, độ tuổi lớn ảnh hưởng rất lớn đến khả năng sinh sản của phụ nữ, thách thức lớn nhất là buồng trứng, nơi lão hóa với tốc độ nhanh hơn đáng kể so với các cơ quan khác trong cơ thể. Điều này liên quan đến một số yếu tố sinh học.

Yếu tố đầu tiên phải nhắc đến là giảm dự trữ buồng trứng. Từ khi sinh ra, trẻ em gái có khoảng một triệu nang noãn ở hai buồng trứng, số lượng giảm dần đến tuổi dậy thì chỉ còn khoảng 300.000-500.000 nang. Quá trình phát triển, thoái hóa và chọn lọc các nang noãn, phóng noãn liên tục diễn ra trong tuổi sinh sản. Yếu tố thứ hai là suy giảm chất lượng trứng. Tuổi càng cao, trứng càng có nguy cơ bị ảnh hưởng về mặt di truyền.

Tỷ lệ bất thường nhiễm sắc thể trong trứng của phụ nữ lớn tuổi cao hơn, dẫn đến khó khăn trong việc thụ thai hoặc tăng nguy cơ sẩy thai và dị tật bẩm sinh. Yếu tố thứ ba là các bệnh lý phụ khoa. Phụ nữ lớn tuổi có nguy cơ cao hơn mắc các bệnh lý như lạc nội mạc tử cung, u xơ tử cung, viêm nhiễm vùng chậu,… những yếu tố này có thể cản trở khả năng thụ thai và mang thai.

“Sức khỏe sinh sản của phụ nữ còn được ví như ‘chuyến tàu không có khứ hồi’, bởi liên tục suy giảm theo tuổi tác”, bác sĩ Như nhấn mạnh, khi phụ nữ bước qua tuổi 35 khả năng sinh sản đã bắt đầu giảm, đặc biệt từ độ tuổi trung niên, sau 40 tuổi tỷ lệ thụ thai càng giảm, ngay cả ứng dụng công nghệ hỗ trợ sinh sản cũng là một thách thức.

Thông thường, một chu kỳ tạo phôi IVF cần khoảng 8-15 trứng, nhưng với trường hợp lớn tuổi, số lượng trứng ít, chất lượng kém khiến khả năng tạo được phôi thấp hơn, giảm tỷ lệ đậu thai. Tại IVF Tâm Anh, các chiến lược hiện đại như gom noãn hoặc gom phôi tích lũy nhiều chu kỳ và các công nghệ cao cấp trong nuôi cấy phôi thai giúp người bệnh chỉ cần khoảng 5-7 noãn, thậm chí nhiều trường hợp chỉ thu được 1-3 noãn vẫn có thể có con của chính mình.

Chị Huyền được BS Phạm Thị Mỹ Tú xây dựng phác đồ kích thích buồng trứng và gom trứng tích lũy ba chu kỳ, thu được tổng cộng 4 noãn, trong đó hầu hết các noãn chất lượng kém, một noãn thành công thụ tinh nuôi cấy đến giai đoạn ngày 3. Cuối tháng 8/2023, chị Huyền được chuẩn bị niêm mạc tử cung đủ điều kiện, chuyển phôi duy nhất vào lòng tử cung giúp đậu thai. Cuối tháng 4/2024, chị hạ sinh được bé gái gần 3 kg, chào đời khỏe mạnh.

“Nếu không có chiến lược gom trứng và các công nghệ nuôi phôi hiện đại, chắc chắn vợ chồng tôi không có được ‘quả ngọt’ của ngày hôm nay”, chị Huyền nói, cho hay thêm, hai chu kỳ IVF trước đó đã thực hiện ở phòng khám khác chỉ theo quy trình bình thường đều thất bại.

Còn chị Tuyết được ThS.BS Giang Huỳnh Như điều trị. Chị được kích thích buồng trứng, gom trứng 3 chu kỳ thu được tổng cộng 12 noãn trưởng thành. Chuyên viên phôi học rã đông số trứng các chu kỳ trước đưa chức năng sinh học của trứng trở về bình thường, cùng trứng tươi của chu kỳ thứ ba để thụ tinh ống nghiệm với tinh trùng bằng kỹ thuật ICSI (tiêm tinh trùng vào bào tương trứng).

Nuôi cấy phôi trong hệ thống tủ cao cấp trang bị camera quan sát liên tục tích hợp trí tuệ nhân tạo AI giúp tăng sự ổn định và chất lượng của phôi, thu được 6 phôi ngày 5, sau sàng lọc còn 5 phôi không mang bất thường di truyền.

Chị Tuyết được điều trị ổn tình trạng lạc nội mạc tử cung. Bác sĩ khoa Nội tiết phối hợp điều trị ổn định bệnh lý viêm tuyến giáp. Cuối tháng 7/2023, chị Tuyết được bác sĩ Như chuẩn bị nội mạc tử cung đủ điều kiện, chuyển một phôi vào tử cung và đậu thai. Chị Tuyết thành công sinh được bé trai khỏe mạnh vào cuối tháng 3/2024. Bé trai hiện hiện 7 tháng tuổi, ăn ngoan và biết hóng chuyện.

“Bạn bè đều trêu vợ chồng tôi là ‘cha mẹ già con mọn’. Tuổi trung niên mới có con quả thật gian nan nhưng may mắn vì tôi vẫn trọn vẹn với niềm mong ước được làm mẹ”, chị Tuyết mỉm cười nói.

Bác sĩ Như khuyến cáo, để giảm nguy cơ vô sinh, giảm các khó khăn trong hỗ trợ sinh sản, phụ nữ nên sinh con ở độ tuổi trẻ, trước 35 tuổi, khi số lượng trứng còn nhiều, chất lượng trứng còn tốt và sức khỏe tổng quát vẫn còn đảm bảo. Tuy nhiên, trường hợp vì một số lý do chủ quan, khách quan khiến người phụ nữ phải trì hoãn thời điểm kết hôn và sinh con thì kỹ thuật trữ đông trứng là một lựa chọn tốt giúp phụ nữ bảo tồn sức khỏe sinh sản, chủ động hơn thời điểm sinh con phù hợp.

Với công nghệ Thủy tinh hóa trong trữ phôi và giao tử (trứng/ tinh trùng) tại IVF Tâm Anh, khi trữ đông, đồng hồ sinh học của trứng/ tinh trùng sẽ dừng lại thời điểm đó, được bảo quản trong môi trường nitơ lỏng -196 độ C, thời gian không giới hạn.

Ghi nhận tại IVF Tâm Anh, tỷ lệ phụ nữ trữ trứng bảo tồn khả năng sinh sản gia tăng từ 50% đến 100% qua mỗi năm. Nửa đầu năm 2024, số trường hợp ca tăng 30% so với cùng kỳ năm ngoái. Độ tuổi trữ trứng trung bình từ 28 đến 38. Bên cạnh phụ nữ trữ trứng, nam giới cũng tăng xu hướng trữ đông tinh trùng bảo tồn khả năng sinh sản, chờ thời điểm sinh con. Số lượng nam giới trữ đông tinh trùng tăng 50%, đặc biệt là các trường hợp nam giới trước khi điều trị các bệnh lý như phẫu thuật/ hóa trị/ xạ trị ung thư.

“Phụ nữ càng lớn tuổi càng cần trữ nhiều trứng hơn. Muốn đảm bảo chất lượng trứng và tỷ lệ sinh cao, tốt nhất nên đông lạnh trứng trước 35 tuổi. Còn nam giới trữ đông tinh trùng ở độ tuổi trẻ và trước khi điều trị các bệnh lý có nguy cơ ảnh hưởng đến khả năng sinh sản giúp thu được nhiều mẫu tinh trùng khỏe mạnh, chất lượng tinh trùng tốt hơn”- Bác sĩ Như nhấn mạnh.

*Tên bệnh nhân đã được thay đổi