Són tiểu – bệnh ‘khó nói’ của nữ giới

Đơn cử, bà P.P.N. (79 tuổi, Kiên Giang) phải mang tã khoảng 8 năm nay do són tiểu. Chỉ cần bà có cảm giác muốn đi tiểu, nước tiểu tự động rỉ ra ngay, không thể nhịn. Bà đã đến khám tại nhiều bệnh viện nhưng chưa tìm ra phương pháp điều trị cảm thấy an tâm.

Bác sĩ Liên chẩn đoán bà bị sa bàng quang mức độ 3, một phần bàng quang lộ hẳn ra khỏi âm đạo, kèm tình trạng niệu đạo tăng di động nên tình trạng són tiểu càng trầm trọng hơn. Để điều trị dứt điểm cho bà N., bác sĩ chỉ định phẫu thuật nội soi khâu treo bàng quang kết hợp đặt lưới nâng niệu đạo TOT.

Bác sĩ Liên cùng các cộng sự tạo 4 lỗ nhỏ 1cm trên bụng bà N. để đưa thiết bị nội soi vào bên trong. Quan sát màn hình nội soi Karl Storz 3D/4K, bác sĩ Liên bóc tách âm đạo khoảng 3cm tại vị trí nối với bàng quang nhằm tách rời âm đạo khỏi bàng quang rồi bộc lộ dây chằng chậu lược và màng xương hai bên (khu vực hai bên xương mu).

Sau đó, bác sĩ khâu một tấm lưới hình chữ T dài 15cm vào âm đạo, dây chằng chậu lược hai bên và dọc theo bề mặt tử cung của người bệnh. Tấm lưới có tác dụng nâng đỡ, giữ không cho bàng quang sa xuống, ngăn són tiểu xảy ra.

Hay như bà N.T.Q.G. (52 tuổi, Tây Ninh), đã âm thầm chịu đựng són tiểu 15 năm. Chỉ cần bà ho, hắt hơi, cười lớn hay mang vật nặng, nước tiểu liền rỉ ra ngoài. Bà càng lớn tuổi, các triệu chứng càng nặng nên bà phải mang tã hoặc băng vệ sinh cả ngày.

Bác sĩ chuyên khoa II Nguyễn Thị Hồng Oanh, Đơn vị Niệu nữ, Trung tâm Tiết niệu – Thận học – Nam khoa, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM, chẩn đoán bà mắc tiểu không kiểm soát khi gắng sức mức độ nặng. Ở mức độ này, các phương pháp không hoặc ít xâm lấn như tập sàn chậu, tiêm botox cơ bàng quang, laser âm đạo… không hiệu quả nên bác sĩ chỉ định phẫu thuật đặt lưới nâng niệu đạo TOT (transobturator tape).

Bác sĩ tạo hai đường mổ 1cm ở hai bên thành âm đạo (nếp bẹn) và một đường nhỏ trong âm đạo. Hai đầu tấm lưới nâng niệu đạo dài 50cm được luồn qua hai đường mổ qua hai lỗ bịt xương chậu, xuống dưới ⅓ giữa của niệu đạo. Sau khi điều chỉnh độ căng của tấm lưới cho phù hợp, bác sĩ cắt phần thừa ra ở hai đầu tấm lưới rồi đóng lại các vết mổ.

Tấm lưới có tác dụng hỗ trợ nâng đỡ niệu đạo, ngăn nước tiểu rò rỉ ra ngoài khi bàng quang đầy hoặc tăng áp lực ổ bụng khi hoạt động gắng sức.

Sau phẫu thuật, cả hai người bệnh đều phục hồi nhanh, không đau, ăn uống bình thường. Bà N. được xuất viện sau phẫu thuật hai ngày, còn bà G. được xuất viện chỉ sau một ngày.

Bác sĩ Liên cho biết tình trạng tiểu không kiểm soát ở cả hai người bệnh sẽ dần cải thiện và hết sau khi vết thương phẫu thuật phục hồi hoàn toàn, dự kiến sau khoảng 1 tháng.

Chủ động điều trị sớm

Tiểu không kiểm soát được chia thành nhiều dạng: tiểu gấp không kiểm soát xảy ra ngay khi có cảm giác buồn tiểu, không thể nhịn; tiểu không kiểm soát khi gắng sức xảy ra khi ho, hắt hơi, cười lớn, mang vác vật nặng; tiểu không kiểm soát do tràn đầy xảy ra do bàng quang không được làm trống hoàn toàn, nước tiểu tự động rỉ ra lắt nhắt; tiểu không kiểm soát hỗn hợp.

Theo bác sĩ Liên, tiểu không kiểm soát ở nữ giới có liên quan đến sự suy yếu của hệ cơ sàn chậu do nhiều nguyên nhân khác nhau, trong đó, phụ nữ sau sinh có nguy cơ mắc cao.

Trong quá trình mang thai và sinh con, nhất là các chị em sinh qua đường âm đạo hoặc sinh con nhiều lần, sức nặng của thai nhi và rặn mạnh để sinh làm giãn cơ sàn chậu quá mức, khiến nhóm cơ này mất sự đàn hồi, suy yếu, giảm khả năng nâng đỡ các cơ quan sàn chậu (tử cung, bàng quang, niệu đạo…), kéo theo giảm khả năng giữ nước tiểu trong bàng quang gây són tiểu.

Ngoài ra, khi phụ nữ lớn tuổi, quá trình lão hóa và mãn kinh làm suy giảm nội tiết tố nữ estrogen – có tác dụng giữ sự đàn hồi cho cơ bàng quang, niệu đạo. Đó là nguyên nhân dù chưa từng mang thai nhưng phụ nữ đều có nguy cơ bị són tiểu khi lớn tuổi.

Bên cạnh đó, còn nhiều nguyên nhân, nhóm nguy cơ khác cũng khiến nữ giới bị són tiểu như tiêu thụ đồ uống, thực phẩm kích thích bàng quang như: bia rượu, cà phê, trà, đồ ăn chua cay…; nhiễm khuẩn đường tiết niệu; thừa cân béo phì; một số tổn thương thần kinh; táo bón lâu ngày; chấn thương vùng chậu; bệnh tiểu đường; bàng quang tăng hoạt…

Bác sĩ Liên cho biết són tiểu gây nhiều bất tiện, phiền toái cho chị em phụ nữ. Nhiều chị em són tiểu nặng, phải mang băng vệ sinh hoặc tã cả ngày nên cảm thấy mặc cảm, tự ti trong giao tiếp, ngại tham gia các hoạt động xã hội, sống khép kín, thậm chí không chia sẻ với người thân. Ngoài ra, chị em són tiểu trong thời gian dài có thể phát sinh các vấn đề về da như viêm loét, ngứa, phát ban; thường xuyên tái phát nhiễm trùng tiểu.

Theo bác sĩ Lê Phúc Liên, són tiểu là vấn đề hoàn toàn có thể điều trị được. Do đó, bác sĩ khuyên chị em phụ nữ đang bị són tiểu nên chủ động đến bệnh viện chuyên khoa khám, đánh giá mức độ để có liệu trình điều trị phù hợp, qua đó cải thiện sức khỏe, tinh thần và chất lượng cuộc sống.